Η ορολογία που χρησιμοποιείται στα γραφεία των ψυχολόγων και στα βιβλία ψυχολογίας έχει εισέλθει ολοένα και περισσότερο στις καθημερινές συζητήσεις, τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και στο διαδίκτυο.
Το «Therapy-speak», όπως έχει ονομαστεί, αναφέρεται στην «γλώσσα που περιγράφει ορισμένες ψυχολογικές έννοιες και συμπεριφορές», σύμφωνα με μια viral ιστορία του Bustle που έγραψε η δημοσιογράφος Rebecca Fishbein για το θέμα. (Ενώ ο όρος είναι νέος, η έννοια δεν είναι. Μπορεί επίσης να τον γνωρίζετε ως «ψευτοψυχολογία»).
«Ο ναρκισσισμός χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει οποιονδήποτε είναι διεκδικητικός, με αυτοπεποίθηση ή κάποιον που δεν είναι αρεστός»
Πολλοί από αυτούς τους όρους της θεραπευτικής γλώσσας έχουν υιοθετηθεί στο TikTok, στο Instagram και σε άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Μερικοί άνθρωποι εφαρμόζουν λανθασμένα την κλινική ορολογία επειδή δεν κατανοούν την πολυπλοκότητα ή τις αποχρώσεις. Άλλοι χρησιμοποιούν αυτούς τους όρους ως όπλο για να κλείσουν ακανθώδεις συζητήσεις, να αποφύγουν την ευθύνη ή να ελέγξουν τους άλλους.
Το γεγονός ότι η ανοιχτή συζήτηση για την ψυχική υγεία και τη θεραπεία έχει εξομαλυνθεί σε αυτόν τον βαθμό είναι καλό. Ωστόσο, η κατάχρηση αυτών των όρων μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στις οποίες θα αναφερθούν εκτενέστερα παρακάτω.
Gaslighting
Το Gaslighting είναι ένας από τους πιο συχνά εσφαλμένα χρησιμοποιούμενους όρους, σύμφωνα με τους ειδικούς. Πρόκειται για μια τακτική χειραγώγησης, η οποία παρατηρείται συχνά σε σχέσεις, κατά τις οποίες το ένα άτομο κάνει σταδιακά τον / την σύντροφο του να αμφισβητεί την κρίση, τις αναμνήσεις, τα συναισθήματα και την πραγματικότητά του, προκειμένου να διατηρήσει το πάνω χέρι στη σχέση.
Στην πραγματικότητα, αναφέρεται σε ένα φαινόμενο κατά το οποίο «σχηματίζονται βαθιές συναισθηματικές προσκολλήσεις μεταξύ θύματος και θύτη ως αποτέλεσμα διαρκών κύκλων έντονων, τραυματικών εμπειριών ή κακοποίησης που ακολουθούνται από ενδυνάμωση»
«Πρόκειται για ένα σοβαρό ζήτημα με σημαντικές ψυχολογικές συνέπειες, οπότε είναι σημαντικό για τους ανθρώπους να κατανοήσουν την πραγματική του σημασία», δήλωσε στη HuffPost ο ψυχολόγος Keanu Jackson από το The Expansive Group της Νέας Υόρκης.
Αλλά αυτές τις μέρες, κάποιοι άνθρωποι βιάζονται πάρα πολύ να κολλήσουν την ταμπέλα «gaslighter» σε όποιον διαφωνεί με την άποψή τους.
«Αν ο ένας σύντροφος βλέπει κάτι από διαφορετική οπτική γωνία, δεν σημαίνει ότι σας κάνει gaslighting», δήλωσε στη HuffPost η θεραπεύτρια Amy Morin από τη Φλόριντα, συγγραφέας του βιβλίου «13 Things Mentally Strong People Don’t Do» (13 πράγματα που δεν κάνουν οι ψυχικά δυνατοί άνθρωποι) και οικοδέσποινα του podcast «Mentally Stronger».
Μερικές φορές οι συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται ως gaslighting είναι στην πραγματικότητα «απλές διαφωνίες, παρεξηγήσεις ή τυπικές συγκρούσεις στη σχέση», πρόσθεσε ο Jackson.
Τραύμα
«Στη θεραπεία, το τραύμα αναφέρεται σε βαθιά οδυνηρές ή ενοχλητικές εμπειρίες που ξεπερνούν την ικανότητα του ατόμου να τις αντιμετωπίσει, και συχνά περιλαμβάνουν βλάβη ή απειλή πρόκλησης βλάβης «για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα», δήλωσε η κλινική ψυχολόγος Zainab Delawalla. «Μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες συναισθηματικές, ψυχολογικές και σωματικές επιπλοκές».
Ωστόσο, στο Therapy-speak, η λέξη τραύμα χρησιμοποιείται συχνά πιο ελεύθερα «για να περιγράψει οποιαδήποτε δύσκολη ή προκλητική κατάσταση», είπε.
Συνεπώς, ο όρος «δεσμός τραύματος» χρησιμοποιείται συχνά με τρόπο ανακριβή. Στην πραγματικότητα, αναφέρεται σε ένα φαινόμενο κατά το οποίο «σχηματίζονται βαθιές συναισθηματικές προσκολλήσεις μεταξύ θύματος και θύτη ως αποτέλεσμα διαρκών κύκλων έντονων, τραυματικών εμπειριών ή κακοποίησης που ακολουθούνται από ενδυνάμωση» δήλωσε ο Jackson.
«Πρόκειται για μια τακτική χειραγώγησης που στηρίζεται σε μια ανισορροπία δύναμης μέσα στη σχέση», είπε.
Αυτό είναι αρκετά διαφορετικό από τον τρόπο που συνήθως βλέπεις να συζητείται ο δεσμός του τραύματος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στο διαδίκτυο, χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει δύο ανθρώπους που συνδέονται μέσω μιας κοινής δύσκολης εμπειρίας, όπως το να εργάζονται για ένα δύστροπο αφεντικό ή να περνούν ένα διαζύγιο.
Ναρκισσιστής
Οι συζητήσεις σχετικά με τον ναρκισσισμό κυκλοφορούν παντού αυτές τις μέρες – το θέμα έχει καλυφθεί αρκετά. Αλλά πρέπει να γίνει μια σημαντική διάκριση ανάμεσα στο να κατέχουμε κάποια ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά (τα οποία όλοι έχουμε σε διαφορετικό βαθμό) και στο να πληρούμε τα διαγνωστικά κριτήρια για τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας.
«Ο ναρκισσισμός χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει οποιονδήποτε είναι διεκδικητικός, με αυτοπεποίθηση ή κάποιον που δεν είναι αρεστός», δήλωσε η Morin. «Κάποιος μπορεί να αναφέρεται στον πρώην του ως ναρκισσιστή, αναφέροντας ότι αυτός είναι ο λόγος που χώρισαν, ενώ στην πραγματικότητα μπορεί απλώς να είχαν διαφορετική οπτική γωνία».
Στην καθομιλουμένη, ο ναρκισσιστής έχει γίνει μια γενική ονομασία για να περιγράψεις ένα άτομο που δεν σου αρέσει, πρόσθεσε.
«Οι θεραπευτές δεν αναφέρονται στους ανθρώπους ως ναρκισσιστές», δήλωσε η Morin. «Αντ’ αυτού, μπορεί να μιλούν για κάποιον που έχει ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας».
*Με πληροφορίες από: Huffpost | Κεντρική φωτογραφία θέματος: Gaslight 1944 | IMDb
