Στις 22 Ιουνίου 1950 δημοσιεύτηκε το περιβόητο φυλλάδιο «Red Channels», το οποίο ενέπλεκε μερικούς από τους μεγαλύτερους αστέρες του Χόλιγουντ ως κομμουνιστές.
Στο πλαίσιο του «Κόκκινου Τρόμου» που ακολούθησε, ο Dalton Trumbo (Ντάλτον Τράμπο) -ο οποίος συνέχισε να γράφει τα σενάρια για τις ταινίες Διακοπές στη Ρώμη και Σπάρτακος- κατηγορήθηκε ότι διέδιδε ανατρεπτικές ιδέες μέσω των ταινιών του και φυλακίστηκε.
Το 1960 μίλησε στο BBC για τις εμπειρίες του.
Είχε αρνηθεί να πει εάν είναι κομμουνιστής
Όταν το BBC πήρε συνέντευξη από τον σεναριογράφο Dalton Trumbo δίπλα στην πισίνα του στο Χόλιγουντ το 1960, είχε μόλις γράψει τα σενάρια για δύο από τις μεγαλύτερες ταινίες της χρονιάς. Παρά την ξέφρενη αυτή επιτυχία, ο δημοσιογράφος Ρόμπερτ Ρόμπινσον παρατήρησε σε αυτόν μια «ορισμένη επιφυλακτικότητα», υποθέτοντας ότι «δεν επιθυμούσε να αναβιώσει παλιές βεντέτες».
Φυλακισμένος, στη μαύρη λίστα του Χόλιγουντ και αναγκασμένος να εργάζεται κρυφά με μια σειρά από ψεύτικα ονόματα, ο Dalton Trumbo είχε περάσει πολλά χρόνια κακοποιημένος από το αντικομμουνιστικό κυνήγι μαγισσών των ΗΠΑ.
Το μόνο που είχε κάνει ήταν να αρνηθεί να πει σε μια κυβερνητική επιτροπή των ΗΠΑ το 1947 αν ήταν κομμουνιστής, καθώς θεωρούσε ότι βάσει της Πρώτης Τροποποίησης είχε το νόμιμο δικαίωμα να έχει οποιεσδήποτε πολιτικές απόψεις ήθελε.
Βέβαια, ο Trumbo ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά δεν ήταν αυτό το θέμα
Photo: Public Domain
Ως αντίδραση στην άνοδο του φασισμού σε όλη την Ευρώπη
Βέβαια, ο Trumbo ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, αλλά δεν ήταν αυτό το θέμα. Ο ίδιος δήλωσε αργότερα στο BBC: «Ποτέ δεν ένιωσα την παραμικρή ενοχή για τα χρήματα που κέρδιζα – οι ταινίες έβγαζαν εκατομμύρια. Αν έπαιρνα ένα μικρό κομμάτι, μια χαρά, το απολάμβανα. Η ιδέα της ενοχής θα με τρόμαζε. Δεν είμαι πουριτανός».
Γεννημένος το 1905, η συγγραφική καριέρα του Trumbo απογειώθηκε τη δεκαετία του 1930 και μέχρι το τέλος της δεκαετίας ήταν ένας από τους πιο ακριβοπληρωμένους σεναριογράφους του Χόλιγουντ.
Εκείνη την εποχή, το Χόλιγουντ ήταν απομονωμένο λόγω της Μεγάλης Ύφεσης αλλά μια ισχυρή κοινωνική συνείδηση γιγαντωνόταν μεταξύ ορισμένων στη βιομηχανία του θεάματος.
Ο Trumbo δήλωσε αργότερα στο BBC το 1973: «Οι άνθρωποι εντάχθηκαν στο Κομμουνιστικό Κόμμα επειδή έκανε πράγματα που θεωρούσαν ότι έπρεπε να γίνουν. Αντιδρούσε στην άνοδο του φασισμού σε όλη την Ευρώπη. Βοηθούσε όσους ήταν πρόσφυγες».
Μια ερώτηση τους τέθηκε επανειλημμένα: «Είστε τώρα ή υπήρξατε ποτέ μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;»
Photo: Public Domain
Ανατροπή μέσω του κινηματογράφου
Η Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων της Βουλής των Αντιπροσώπων (HUAC), η οποία αργότερα έγινε διαβόητη για τον έλεγχο της κινηματογραφικής βιομηχανίας, δημιουργήθηκε το 1938 για να διερευνήσει «ανατρεπτικές» τάσεις, όπως κομμουνιστικές διασυνδέσεις.
Ωστόσο, με την έλευση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι μεταβαλλόμενες συμμαχίες έκαναν περίεργες συνδέσεις. Η εισβολή του Αδόλφου Χίτλερ και της ναζιστικής Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση το 1941 σήμαινε ότι η κομμουνιστική Ρωσία του Στάλιν ήταν ξαφνικά σύμμαχος των ΗΠΑ.
Το Χόλιγουντ έκανε το χρέος του στην πολεμική προσπάθεια με μερικές φιλοσοβιετικές ταινίες, όπως η «Αποστολή στη Μόσχα» του 1943. Ο σκηνοθέτης της, Michael Curtiz, είχε κερδίσει το Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας ένα χρόνο νωρίτερα για την Καζαμπλάνκα.
Δείτε το σχετικό βίντεο
«Είστε τώρα ή υπήρξατε ποτέ μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;»
Αλλά όταν τελείωσε ο πόλεμος, η δύσκολη συμμαχία των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης κατέρρευσε, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή παράνοιας του Ψυχρού Πολέμου. Αυτή η ανησυχία για την αντιληπτή απειλή του κομμουνισμού ήταν το τέλειο περιβάλλον για την HUAC να επεκτείνει την επιρροή της.
Το 1947, ο Trumbo ήταν ένας από τους 10 σεναριογράφους και σκηνοθέτες του Χόλιγουντ που κλήθηκαν να καταθέσουν κατά τη διάρκεια των ακροάσεων για την υποτιθέμενη κομμουνιστική προπαγάνδα στην κινηματογραφική βιομηχανία. Μια ερώτηση τους τέθηκε επανειλημμένα: «Είστε τώρα ή υπήρξατε ποτέ μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;».
Σε απάντηση, ο Trumbo είπε: «Πιστεύω ότι έχω να ζητήσω οποιοδήποτε στοιχείο υποστηρίζει αυτή την ερώτηση. Θα ήθελα να δω τι έχετε». Η απάντησή του δεν έγινε αποδεκτή. Και οι «10 του Χόλιγουντ» αρνήθηκαν να καταθέσουν και κρίθηκαν ένοχοι για περιφρόνηση του Κογκρέσου.
Photo: YouTube
Τα υπόλοιπα ονόματα της λίστας
Όπως είπε ο Trumbo στον Robert Robinson του BBC το 1960, οι επικεφαλής των στούντιο συγκάλεσαν συνάντηση στο ξενοδοχείο Waldorf-Astoria της Νέας Υόρκης, όπου ανακοίνωσαν την απόφαση να βάλουν τους 10 άνδρες στη μαύρη λίστα.
Ο ίδιος είπε: «Έκαναν αυτή την ανακοίνωση ότι 10 άτομα που είχαν αρνηθεί να αποκαλύψουν ενώπιον της επιτροπής την πολιτική τους τοποθέτηση δεν θα απασχολούνταν πλέον στην κινηματογραφική βιομηχανία του Χόλιγουντ, όπως την αποκαλούν. Δεν μου αρέσει να την αποκαλώ βιομηχανία».
Ενώ η HUAC ήταν το πρόσωπο υψηλού προφίλ των αντικομμουνιστικών ερευνών, άλλοι ύποπτοι του Χόλιγουντ στοχοποιήθηκαν πιο ύπουλα με το γνωστό φυλλάδιο με τίτλο «Red Channels», που δημοσιεύθηκε το 1950. Μεταξύ αυτών που εμπλέκονταν ήταν οι ηθοποιοί Edward G Robinson και Orson Welles, οι συγγραφείς Arthur Miller και Dashiell Hammett, οι μουσικοί Leonard Bernstein και Aaron Copland και οι ερμηνευτές Lena Horne και Burl Ives.
Με τον υπότιτλο «η έκθεση για την κομμουνιστική επιρροή στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση», η συμπερίληψη στον κατάλογο ήταν αρκετή για να βλάψει ή και να τερματίσει μια καριέρα
Photo: YouTube
Βρέθηκε στον πάτο
Με τον υπότιτλο «η έκθεση για την κομμουνιστική επιρροή στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση», η συμπερίληψη στον κατάλογο ήταν αρκετή για να βλάψει ή και να τερματίσει μια καριέρα. Οι επιπτώσεις για τον Trumbo ήταν ακόμη πιο σοβαρές.
Τον ίδιο μήνα που εκδόθηκε το «Red Channels», ο Trumbo μπήκε στη φυλακή για την καταδίκη του, ή όπως είπε στο BBC ο ίδιος «μου δόθηκε εξαιρετική διατροφή και στέγαση στο Ομοσπονδιακό Σωφρονιστικό Ίδρυμα στο Ashland του Kentucky για ένα χρόνο».
Όταν αποφυλακίστηκε, το όνομα και η φήμη του Trumbo είχαν εξαλειφθεί από τη μαύρη λίστα. Μη μπορώντας να βρει δουλειά στην Καλιφόρνια, μετακόμισε με την οικογένειά του στην Πόλη του Μεξικού. «Έμεινα εκεί δύο χρόνια. Δεν ήμουν ευτυχισμένος. Επίσης, χρεοκόπησα θεαματικά. Επέστρεψα και από τότε ζούμε εδώ».
Photo: YouTube
Στη μαύρη αγορά για να ξεφύγει από τη μαύρη λίστα
Καθώς δεν μπορούσε πλέον να γράφει σενάρια με το όνομά του, αναγκάστηκε να στραφεί στη μαύρη αγορά για να ξεφύγει από τη μαύρη λίστα. «Είχα μεθόδους για να την παρακάμπτω, ώστε να μην μένω ποτέ εντελώς χωρίς δουλειά», παραδέχτηκε στο BBC.
«Ωστόσο, τα πρόσωπα που ήταν σε θέση να τζογάρουν για τις υπηρεσίες μου, δηλαδή να τζογάρουν ότι η σχέση μου με την ταινία δεν θα αποκαλυπτόταν προς τελική ζημιά της ταινίας, έκαναν λιγότερο ακριβές ταινίες και ως εκ τούτου κέρδιζα πολύ λιγότερα χρήματα».
Αναγκάστηκε να γράφει με μια σειρά από ψευδώνυμα ή χρησιμοποιώντας άλλους συγγραφείς ως βιτρίνα για το έργο του. Ενώ ορισμένα σενάρια ήταν για ταινίες B-movies που δεν είχαν το κύρος της δουλειάς του πριν από τη μαύρη λίστα, μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και το κλασικό Διακοπές στη Ρώμη του 1953, με πρωταγωνιστές την Audrey Hepburn και τον Gregory Peck.
Photo: Wikimedia Commons
Ο παραλογισμός της κατάστασης
Το 1957, με το φανταστικό του ψευδώνυμο Robert Rich, ο Trumbo κέρδισε το Όσκαρ καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου για την ταινία The Brave One, μια ιστορία για ένα αγόρι και τον ταύρο του. Ο Trumbo θα έλεγε αργότερα στο BBC: «Ένας αριθμός διεκδικητών εμφανίστηκε, λέγοντας ότι ήταν ο Robert Rich ή ότι η ιστορία είχε πράγματι κλαπεί από αυτούς. Ήταν πολύ σοβαρό πρόβλημα να παραδεχτώ ότι το είχα κάνει εγώ, και σίγουρα δεν επρόκειτο να πω τίποτα. Και πρέπει να πω ότι η σιωπή εκείνη την περίοδο διατηρήθηκε υπέροχα… Είχαμε ένα αμοιβαίο συμφέρον, το οποίο ήταν οικονομικό».
Ο παραλογισμός της κατάστασης αποκάλυψε τις ρωγμές στη μαύρη λίστα του Χόλιγουντ και ο Trumbo μπόρεσε να επανέλθει στην επικρατούσα κινηματογραφική βιομηχανία. Πρώτον, προσλήφθηκε ανοιχτά από τον παραγωγό Otto Preminger για να γράψει την κινηματογραφική μεταφορά της Έξοδος, του μπεστ σέλερ του Leon Uris, το 1958, για τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ. Στη συνέχεια, ο αστέρας του Χόλιγουντ Kirk Douglas τον επέλεξε για να γράψει το σενάριο για τον Σπάρτακο, σε σκηνοθεσία του Stanley Kubrick.
Θύμα του «Κόκκινου Τρόμου»
Και οι δύο ταινίες κυκλοφόρησαν το 1960, και όταν ο Trumbo έδωσε συνέντευξη στο BBC, ήταν σίγουρος ότι η μαύρη λίστα είχε ουσιαστικά συντριβεί. Μέχρι τον θάνατο του Trumbo το 1976, οι καιροί είχαν αλλάξει και ο ίδιος είχε δικαιωθεί πλήρως.
Ένα χρόνο νωρίτερα, ενώ ήταν σε κακή κατάσταση υγείας, έλαβε τελικά το Όσκαρ του για την ταινία The Brave One. Το 1993, σαράντα χρόνια μετά την κυκλοφορία της ταινίας Διακοπές στη Ρώμη, ο Trumbo τιμήθηκε μετά θάνατον με Όσκαρ για το σενάριο της ταινίας. Ο ίδιος ο Trumbo αποτέλεσε το αντικείμενο μιας χολιγουντιανής βιογραφικής ταινίας το 2015. Ο πρωταγωνιστής του Breaking Bad, Bryan Cranston, ήταν υποψήφιος για Όσκαρ για την απεικόνιση του συγγραφέα.
Προς το τέλος της ζωής του, ο Trumbo αναγνώρισε ότι κατά κάποιο τρόπο ήταν πιο τυχερός από κάποιους άλλους ανθρώπους που έπεσαν θύμα του «Κόκκινου Τρόμου».
«Για άλλους ήταν ζήτημα απόλυτης καταστροφής – οικονομικής, συζυγικής, για κάποια από τα παιδιά τους», είπε. «Και, ξέρετε, η επιτυχία μερικών δεν πρέπει να μετριάσει την τραγικότητα αυτού που συνέβη. Ήταν τρομερό».
*Με στοιχεία από bbc.com
